Spanc

De raarste belasting die wij betalen is die voor de controle van onze eigen septic tank. Een koekje van eigen deeg zeg maar. In La Chapelle is geen riolering die de naam mag dragen, wij hebben op ons terrein een septic tank en afwateringsbuizen. We zuiveren zogezegd ons eigen afvalwater. Als dank wordt het systeem elke vier tot zes jaar verplicht gecontroleerd en moeten we die controle zelf betalen.

Toen wij hier kwamen wonen waren septic tanks (fosse septique) nog een zaak van het departement. De DDASS ging erover, een instantie die wonderlijk genoeg ook de kinderbescherming onder haar hoede heeft. Niet veel later werd de aanleg van septic tanks gedecentraliseerd naar de gemeenten. Nu zijn er in Frankrijk heel veel gemeenten, soms met maar tien inwoners. Zo'n gemeente heeft dan een part-time burgemeester en misschien een secretaresse en de kans dat een van de twee verstand heeft van 'individuele riolering' is nagenoeg nihil.

Daarom zitten we opgescheept met weer een nieuwe instantie: de Spanc. De afkorting staat voor  Service Public d'Assainissement Non Collectif, een publieke dienst voor  niet-collectieve waterzuivering. Tot nu toe is er één keer iemand langsgekomen voor de controle van onze tank. Een jonge hittepetit op hoge hakken met een dossiermap onder haar arm.

Ik had voor de controle de deksels van de tank moeten halen. Dan kan zij erin poeren. Maar dan moet ik eerst grind opzij harken en twee betonnen platen verwijderen, ik had er geen zin in. Het is zwaar en de geur van een open tank is, wat zal ik zeggen, onaangenaam. De jongedame zat er niet mee dat ze de tank niet zag, noch rook,  zolang ze wat kruisjes op een formulier kon zetten was ze allang blij. Ik ook, want we hebben een andere septic tank dan die in de papieren staat. Voor de regards  - controle openingen in de afwatering - had deze controleur van de Spanc ook geen interesse.

Voor dit bezoekje betalen we een abonnementsprijs van 15 euro per jaar. Peanuts vergeleken met wat andere mensen soms betalen. Uit een enquëte van de consumentenorganisatie CLCV in 2012 bleek dat er een Spanc in de Loire is die 51 euro per jaar vraagt. Wat niet mag. Veel Spancs blijken zich niet aan de regels te houden, volgens de CLCV maken ze er een potje van. Ze vragen te veel geld, ze hebben geen duidelijke regels, ze innen abonnementsgeld (blijkt niet te mogen, er mag alleen geld worden geind na een controle) en er worden op onduidelijke gronden werkzaamheden voorgeschreven.
Mocht u een rare Spanc hebben: meer informatie is te vinden op clcv.org.

Monarch Nicolas II

Onze laatste monarch is niet vrijwillig afgetreden, hij heeft gewoonweg de verkiezingen verloren. Sarkozy heeft  nog wel vrienden die vinden dat hij over viereneenhalf jaar weer mag aantreden. Nicolas II?

De vrienden hebben een club opgericht, Les amis de Nicolas Sarkozy. De stichting werd vorig jaar al opgericht, gisteren is de website in een nieuw jasje gestoken ter gelegenheid van de verjaardag van de oud-president. Officieel is deze association opgericht om het beleid dat Sarkozy vijf jaar lang heeft gevoerd te verdedigen.

Maar er speelt meer mee. Op de vernieuwde site kun je je aanmelden als lid. Het kost 25 euro per jaar. Of 100 euro als je je aanmeldt voor een lidmaatschap tot en met 2017. Wat is er ook al weer in 2017? O ja, presidentsverkiezingen! Meer betalen mag trouwens ook, dan ben je membre bienfaiteur (met een wettelijk maximum van 7500 euro staat in de kleine lettertjes).

Waar zouden de vrienden het geld aan uitgeven? Aan vlaggetjes, stickers en posters of zouden ze gaan dineren bij Fouquet's? Ik denk het laatste. Waarom? Omdat ik weet wie er in de vriendenclub zitten. Zij eten niet bij McDo.

Voorzitter is Brice Hortefeux. Al decennia vriend van Sarkozy en als minister in 2009 veroordeeld wegens racisme. Hij demonstreerde eerder deze maand tegen het homohuwelijk.  Twee andere bestuursleden liepen met hem mee: voormalig minister Claude Géant - met hem is het Front National overbodig - en Christine Boutin van de Parti Chrétien Democrate. Zij vindt dat homo's best mogen trouwen, maar niet met elkaar. Volgens haar hebben huwelijk en liefde niets met elkaar van doen, trouwen doe je om kinderen te krijgen.

Ook in het bestuur Christian Estrosi, burgemeester van Nice, oud-minister en oud-UMP voorzitter Xavier Bertrand (ik dacht dat hij zelf president wilde worden) en Nadine Morano. Als minister draaide zij altijd als een soort wethouder Hekking om Sarkozy heen. Ze jaagt links nog steeds op de kast met haar tweets. Zoals het berichtje tijdens de dodenherdenking op 11 november dat de stropdas van François Hollande scheef zat. Morano wiste de tweet, maar te laat.

Gaat deze vriendenclub iets bereiken? We zullen zien. Tegen de tijd dat het 2016 is zal blijken of Sarko de politiek weer in wil; er staan velen in de startblokken om het op te nemen tegen Hollande.

La reine

Ik schreef het twee weken geleden al, mijn copines weten niet wie de Nederlandse koningin is. Zij zijn geen uitzondering, de meeste Fransen hebben geen idee, het Nederlandse koningshuis is hier zelden of nooit in het nieuws.

Vandaag de proef op de som genomen op internet.  Op lemonde.fr was het even zoeken. Er is dan ook heftig concurrerend nieuws, van Mali tot en met de parlementaire behandeling van het homohuwelijk. Via doorklikken op International en Europe kwam ik uiteindelijk op Pays-Bas terecht. En ja hoor, 'la reine Beatrix annonce son abdication'.

Waar Beatrix is, is ook Willem-Alexander. Volgens Le Monde werd hij in zijn jonge jaren gezien als een vrolijke Frans die niet geschikt werd geacht koning te worden. De krant probeert zelfs Prins Pils uit te leggen. "Il sera même surnommé "prince pils" (en référence à un type de bière) en référence aux litres d'alcool qu'il ingurgite  lors de soirées étudiantes à l'université de Leyde". Kort samengevat: hij zoop enorm tijdens zijn studie in Leiden en hij heeft zijn bijnaam te danken aan een bepaald soort bier.

Op de site van de Le Figaro staat de koningin op de eerste pagina. La reine Beatrix s'efface devant son fils Guillaume IV (koningin Beatrix stapt opzij voor haar zoon Willem IV). Veel meer kom ik niet te weten, de rest van het artikel is alleen voor abonnees. De vijf reacties kan ik helaas ook niet zien. Maar deze krant van  Serge Dassault - inderdaad, die van de vliegtuigen - maakt het goed met een video met Stéphane Bern. Deze journalist speelt de hofnar, maar weet alles van monarchiën en hij vertelt altijd met een aanstekelijk enthousiasme.

Veel Fransen lezen een regionale krant, al was het maar voor de overlijdensadvertenties. Op de site van La Montagne krijgt de koningin drie regels. Tevens de video waarin ze haar aftreden aankondigt. Naar goed Frans gebruik is er geen ondertiteling, maar een mevrouw die tegelijkertijd vertaalt en er doorheen bept.

Ik heb geen idee waarom de Nederlandse monarchie in het algemeen zo weinig aan bod komt in Frankrijk. Van het Britse koningshuis krijgt elke scheet aandacht. Als het over Nederland gaat komen er standaard  andere zaken aan bod: drugs, homohuwelijk, euthanasie.

Conduite accompagnée

Auto-école, rijschool, ik wist niet dat ik het woord zo letterlijk moest nemen. Bij rijlessen wordt hier even ingewikkeld gedaan als bij de lessen op school. Voor elke les wordt er een doel vastgesteld. Vervolgens geeft de rij-instructeur uitleg en moet de leerling 'oefeningen' doen; en aan het einde geeft de instructeur aan welke vooruitgang je hebt geboekt. Op school krijg je dan een cijfer, na een rijles een kruisje. Ik verzin het niet, het staat allemaal in het boekwerkje (livret d'apprentissage anticipé de la conduite) dat mijn zoon meekreeg van de rijschool.

Vroeger meldde je je aan bij een rijschool, betaalde een boel geld, ging rijden en na een x-aantal uren deed je theorie- en praktijkexamen. En dat was dan dat. Heden ten dage kom je er in Frankrijk niet zo makkelijk vanaf. Zeker niet als je gaat rijden op je 17de. Eerst moet je je theorie (code de la route) halen voordat je ook maar één meter mag rijden.

Dan volgt de eerste rijles die geen rijles is, maar een evaluatie. Voor 37 euro beoordeelt de instructeur hoe goed je al  kunt rijden. Ik had dat gratis kunnen doen: nog niet zo goed. Een enigszins onzinnige test, een 17-jarige moet toch minimaal twintig uur lessen. En in die twintig uur moet hij vier pagina's doelstellingen halen. Een van de laatste is weten hoe te handelen bij een ongeluk. Ik weet niet of ik wel wil weten hoe ze dat nagaan...

Ons kind krijgt na die twintig lesuren nog geen rijbewijs, maar  een verklaring voor politie en verzekering. Wij moeten nog een jaar met hem gaan rijden, minimaal 3000 kilometer. Om de eerste keer niet compleet gestresst naast hem in de auto te zitten, rijden wij de laatste rijles achterin mee. Daarna worden wij heuse accompagnateurs, begeleiders. Onze zoon mag alleen met een van ons rijden en achterop de auto krijgen we een witte sticker met een tekening van twee mensen en de tekst conduite accompagnée.
Half februari is het zover. Wordt vervolgd.

Water

Hebben wij een museum bezocht? Brouwen wij zelf bier? Is het een oude meter van een onderzeeboot? Nee, het is onze watermeter. Echt waar. Hij dateert uit 1936. In dat jaar hebben alle mannen in La Chapelle meegeholpen met de aanleg van de waterleiding; de gemeente heeft een eigen bron, wij krijgen bronwater uit de kraan.

De bijna antieke waterleiding ligt er nog steeds. De gemeente is klein en heeft geen geld de leidingen te vernieuwen. En wij hebben van de vorige eigenaar deze prachtige meter geërfd, die waarschijnlijk allang niet meer correct bijhoudt hoeveel water wij gebruiken. Eens per jaar komt de secretaresse van de burgemeester - u kent haar al van de volkstelling -  de meterstand opnemen. Met een zaklamp in de aanslag leest ze in de cave alle wijzertjes af.

Afgelopen keer waren we niet thuis toen ze op de stoep stond. Ze gooide een kaartje in de brievenbus waarop we zelf de meterstand  konden invullen. Op het kaartje staan metertjes getekend, we moesten hier en daar een streepje zetten en een getal of wat invullen. Gisteren kwam de jaarlijkse waterrekening. Het is dat ik allang ben gestopt met roken, anders had ik spontaan hartkloppingen gekregen; ik zag een stuitend bedrag staan. Volgens de factuur hebben we vorig jaar belachelijk veel water gebruikt.

Zou de watermeter op hol geslagen zijn? We gingen nog een keer de stand opnemen. De watermeter mag dan niet recentelijk geijkt zijn, hij was niet op tilt geslagen. Wij hebben het de vorige keer gewoon niet goed gezien. We hebben zo maar 100 kuub minder verbruikt.  Morgen zal ik het proberen recht te zetten bij de secretaresse. En bestel ik meteen een nieuwe watermeter. Een moderne die we wel kunnen aflezen; helaas moeten we 'm zelf kopen.

Omdat de oude meter geen afsluiter heeft moet de waterleiding buiten onder de straat worden afgesloten. We zullen moeten graven. Een geul maken in een betonnen bordes en het asfalt openbreken. Heel veel asfalt waarschijnlijk, elke keer als het departement de weg asfalteert gooien ze er gewoon een laag bovenop.
Wordt vervolgd.

Dave

En wat kreeg ik laatst van mijn vriendinnen toen ze hier kwamen eten? Juist, de autobiografie van Dave. Geestig bedacht natuurlijk, een Hollandse in Frankrijk krijgt een boek over een Hollander in Frankrijk. En u kunt zeggen wat u wilt over zijn muziek, petje af voor wat hij als immigrant heeft bereikt. Vooralsnog doe ik het hem niet na.

Dave had een nummer 1 hit in Nederland met Dansez Maintenant; dat was in 1975, weet u het nog? En u dacht dat dat het laatste was dat Dave ooit gedaan heeft? Dat hij al die jaren ook in Frankrijk niet meer meetelde? Foutje. Hij is hier niet  van de buis af te slààn. De allereerste persoon die ik destijds op de Franse televisie zag was, inderdaad, onze Dave. Uit te spreken als Daavuh. De zanger presenteerde het Eurosongfestival daarna twee keer, een derde keer mocht niet vanwege 'incorrecte' grappen over foute jurken en dikke zangeressen,  nu zit hij in de jury van La France a un incroyable talent.

Een autobiografie dus, geschreven na zijn hartoperatie in 2011. Het leest alsof je met hem in de kroeg zit en hij je het hele verhaal van zijn leven zit te vertellen. In het Frans, dat wel. Het boek heet 'J'irais bien refaire un tour...'. Dave schrijft over zijn jeugd in Amsterdam en Blaricum, over zijn tijd als straatzanger in Frankrijk, over zijn partner en tekstschrijver Patrick,  over het aids-tijdperk en over de vette en magere jaren. Het ene moment verkocht hij veertigduizend platen per dag, het volgende moest hij optreden in discotheken en op feesten en partijen. Het gaat over zang, geld en seks. Kortom, vermakelijk.

De zanger  is nu op zijn 68ste een nieuwe carrière begonnen: die als acteur. Half maart komt er een film met hem uit, Une chanson pour ma mère, een komedie waarin Dave zichzelf speelt en wordt ontvoerd door de dochter van een fan  (met onder meer ook Sylvie Testud en Patrick Timsit; het zou weleens een leuke film kunnen zijn).

Voor wie in Nederland wil weten hoe Dave er tegenwoordig uitziet, op YouTube staat een grappig filmpje met zanger/imitator Mickaël Gregorio  die het nummer Vanina van Dave repeteert. http://www.youtube.com/watch?v=n1n-8MLqcS8

De autobiografie van Dave, uitgeverij Michel Lafon

Iedereen vice-voorzitter

Er circuleren altijd allerlei oproepen en kettingbrieven, wanneer ik zo'n bericht tussen mijn email vind dan wis ik het meestal onmiddellijk. Voor het mailtje dat ik gisteren kreeg heb ik een uitzondering gemaakt.  Ik heb 'm zelfs doorgestuurd. Dit keer hoeven we geen ziek kind of zielige kat te redden, de mail gaat over het onzinnige aantal politici en bestuurders in dit land. En wat dat kost.

Het zou grappig zijn als het niet zo triest was. In Frankrijk zijn gemeenten, departementen en regio's. De bestuurders van de gemeenten hebben een aantal jaren geleden een tussenlaag bedacht, de Communautés de commune. Samenwerkingsverbanden tussen gemeenten. Een communauté heeft natuurlijk een voorzitter en leden, die allemaal betaald moeten worden.

Volgens de email die ik ontving zijn alle leden van de communautés altijd vice-voorzitter, want  dan is de vergoeding tweemaal zo hoog. Dit alles moet natuurlijk gefinancieerd worden. Er is een extra belasting voor in het leven geroepen, de inter communauté. Ik heb heb het nagekeken op de taxe d'habitation. Het klopt, er gaat niet alleen geld naar de gemeente, maar ook naar een  intercommunalité.  Meer dan 300 euro.

De brief rept van nog een nieuwe bestuurslaag in de Rhône-Alpes, de Pôle Métropolitain. Dat wordt  een samenwerkingsverband van de samenwerkingsverbanden van vier steden... En iedereen wordt natuurlijk vice-voorzitter. "Gezien het desastreuze beleid van deze mensen zullen ze ons binnenkort zeggen dat er geen andere oplossing is dan de belastingen te verhogen", meldt de onbekende schrijver.

Hij zoekt het ook 'hogerop', bij de landsbestuurders. Frankrijk telt 927 gedeputeerden en senatoren voor 60 miljoen inwoners.  Hij vergelijkt: de Verenigde Staten heeft 535 congresleden voor 300 miljoen inwoners. "Denkt u niet dat het land goed kan functioneren met 250 senatoren en 142 députés minder?"

Natuurlijk. Maar gaat dit ooit gebeuren? Natuurlijk niet. Politici die hun eigen baan schrappen, dat gelooft de schrijver hopelijk zelf ook niet. Politici hier zijn professionals, je begint eraan op je 20ste en je bent de rest van je leven bezig baantjes te verzamelen. Député, maire, conseiller général je kunt het allemaal tegelijk zijn.

Mot-dièse

We hebben weer een nieuw woord! Un mot-dièse. En u bent natuurlijk stikjaloers, u moet het met hashtag doen. Wij in Frankrijk hebben een commissie die woorden verfranst, ook op communicatiegebied. Wat het communiceren met de rest van de wereld overigens niet altijd vereenvoudigt.

Een mot-dièse dus, in het meervoud mots-dièse. Een dièse is een hekje: # Een mot-dièse is als er aan dat hekje een woord of zin gekoppeld is, het is een twitter-term.  Le Nouvel Observateur noemt de vertaling "une horreur esthétique". Er gaan geluiden op dat hashtag fout is vertaald. Een # is geen dièse, maar een croisillon. Een hashtag zou in het Frans dus een mot-croisillon moeten zijn.

Ik las op de site van de Volkrant dat dezelfde commissie ooit het woord computer heeft verfranst in ordinateur. Ik betwijfel het, het woord computer is al Frans. Het betekent berekenen. Ik hoorde ooit een veel grappiger verhaal. IBM zou het woord ordinateur hebben bedacht. Het bedrijf wilde in Frankrijk niet een product verkopen waar de klanken con en pute in zitten, klootzak en hoer. Dan sta je in een winkel en zegt 'Doet u mij maar een klotehoer.', ik begrijp het bezwaar wel een beetje.

De hele wereld gebruikt nu dus het Franse woord computer, behalve de Fransen, die zeggen ordinateur, vaak afgekort tot ordi. In dit land zijn er meer afwijkende woorden op computergebied. Als u een Fransman uw emailadres - adresse mèl - wilt geven, zeg dan niet 'at' of apenstaartje voor @, maar zeg arobas. Een softwareprogramma heet een logiciel. Per post stuur je een courrier, per e-mail een courriel, een samentrekking van courrier élèctronique. De vondst voor spam vind ik geestig, het wordt een pourriel genoemd, een samentrekking van courriel en pourri, een bedorven email.

Volkstelling

We kregen laatst een brief van de burgemeester dat we weer geteld gingen worden.  Hij kondigde de komst aan van een beambte die we zouden kunnen herkennen aan een officiêle volkstellers-kaart. We hebben gisteravond niet eens de moeite genomen erom te vragen. Want wie stond er voor de deur? De secretaresse van de burgemeester.

Zij heeft geheimhoudingsplicht, de ingevulde gegevens mogen alleen gebruikt worden door de Insee (bureau voor de statistiek). Maar toch,  ik zag het meteen voor me, de secretaresse en de burgemeester gezellig samen voor de open haard met een stapel formulieren. Of liever gezegd stapeltje, er wonen nog geen vierhonderd mensen in de gemeente.   Ik hoor het ze zeggen: 'Kijk, meneer Q heeft de lagere school niet eens afgemaakt.' of: 'Die Hollanders in La Chapelle hebben centrale verwarming; hebben ze dat wel opgegeven bij de belastingdienst?'

Want de volkstelling - recensement - is alles behalve anoniem. Er is een algemeen formulier voor het hele gezin waarin gevraagd wordt naar de woonomstandigheden - hoe oud is het huis, hoe groot is het, is er een douche, hoe wordt het huis verwarmd - en verrassend genoeg hoeveel auto's we hebben. Een tweede formulier wordt per persoon ingevuld en gaat over opleidingniveau en werk; er wordt nog net niet gevraagd hoeveel je verdient, verder passeert alles de revu. Alle papieren staan op naam en moeten worden ondertekend. Dit om ervoor te zorgen dat niemand dubbel wordt geteld. Dat hadden ze best anders kunnen aanpakken. Nu de gegevens altijd te herleiden zijn, denk ik dat niet iedereen alle vragen naar waarheid zal invullen.

Wij wel natuurlijk, dat begrijpt u wel, wij zijn zo braaf. En hebben we die centrale verwarming ooit opgegeven? Nou, ik dacht het niet.  Mocht er over een tijdje iemand op de stoep staan om het confort van ons huis opnieuw te bepalen voor de tax foncière, dan zat ik er met mijn open haard-scène niet ver naast.
We hebben overigens twee auto's, dat mag u best weten.

Beleg

We proberen te integreren, echt waar. We eten tussen de middag warm, we kijken 's avonds naar het nieuws op France2, we lachen om Jamel Debbouze en spelen 's zomers pétanque. Maar er zijn van die Nederlandse dingen waar we op de een of andere manier niet zonder kunnen. 

Het zit kennelijk in de genen. Zoonlief verliet Nederland toen hij vijf was,  kokosbrood is twaalf jaar na dato nog steeds zijn favoriete broodbeleg. Ikzelf kom niet graag zonder pindakaas te zitten. Roger is van de sambal. Gedrieën nuttigen we ook graag satésaus. En die schenkstroop is voor de pannekoeken; wij houden niet zo van de crèpes met nutella die ze hier veel eten.

We nemen dit soort producten mee als we een keer in Nederland zijn; vaak is dat niet, we hebben regelmatig een cold turkey.  We zouden alles via internet kunnen bestellen -  alles is te krijgen via bijvoorbeeld pronki.com, appiehein.com of boodschappenuitholland.nl - maar dat vinden we dan weer een stap te ver gaan. Want laten we wel wezen, aan broodbeleg komen we niets te kort hier. Vijf soorten Roquefort, twintig merken Camembert, drie soorten schapenkaas, honger hoeven we niet te lijden.

We zouden er ook voor kunnen kiezen tweemaal per dag te koken, net als de Fransen. Mijn vriendinnen zijn jaloers dat ik slechts een keer per dag achter de vuren sta; zij koken 's avonds nog een keer. Als ik zeg dat zij 's avonds net als ik brood kunnen eten  kijken ze me meewarig aan. Net zo goed als ik mij er niet toe kan zetten twee keer te koken, kunnen zij er niet mee ophouden. We zijn allemaal cultureel belast...

Hout zagen

Ziehier mijn werkplek gisteren. Het hout was op, tijd om een nieuwe voorraad te zagen. Links op de grond  de electrische kettingzaag - die stinkt binnen niet in tegenstelling tot de motorkettingzaag -,  het bokje waarop ik de stukken hout leg, daarachter het al gezaagde hout. Rechts brokken die te groot zijn voor de kachel en eerst nog moeten worden gekloofd. En op de grond veel, heel veel zaagsel, er gaat behoorlijk wat verloren.

Midden boven de Nederlandse vlag; die had ik laatst voor de soirée copines  tevoorschijn gehaald, gewoonlijk staat ie daar in het hoekje; wat moeten we er anders mee. Tussen het gezaagde hout liggen ook planken, het zijn duigen van een wijnvat. Pomerol. En nee, wij hebben het vat niet leeggedronken, we kregen het vat toen het al leeg was. Het heeft jaren buiten gestaan als 'aankleding', een paar maanden geleden viel hij letterlijk in duigen.

Voordat ik hout kan zagen moet de ketting worden geslepen. Daar ga ik niet over; als ik het doe wordt de ketting alleen maar botter. Mijn echtgenoot is er beter in. Kloven is ook niet mijn pakkie an. De stukken hout vliegen vaak met een enorme kracht weg; altijd dezelfde kant op, daar niet van, maar ik blijf het een eng ding vinden.

Roger en de kloofmachine

Voor het geval u zich afvraagt in wat voor een rare ruimte wij zagen en kloven, het is de voormalige smederij van het dorp. Wij vinden het ongelooflijk dat er vroeger in dit gebouwtje met een vloer van aangestampte aarde iemand hele dagen stond te werken. De smid smeedde er onder meer ossen-schoentjes, we hebben er tientallen gevonden.

Pacitel

Vindt u het ook zo leuk om tijdens het eten te worden gebeld? En het is niet eens een vriend of familielid, het is iemand die u iets probeert te verkopen.

In Nederland werden we vaak 's avonds gebeld met de vraag of we wilden beleggen. Hier in Frankrijk gaat het om meer concrete zaken. Of we niet dringend toe zijn aan dubbel glas; of we onze woning al hebben geïsoleerd; wanneer de laatste boktorrencontrole was. “We zijn deze week bij u in de buurt, we kunnen een afspraak maken voor morgen.” Nou, laten we dat maar niet doen.

Het afgelopen jaar werden we veelvuldig gebeld door bedrijven die ons zonnepanelen wilden aansmeren. Hoe lager de subsidie werd op het plaatsen van die panelen, hoe moeilijker die bedrijven het kregen en hoe vaker wij werden gebeld.

Daar zijn wij niet blij mee. Jaren geleden al heb ik in het telefoonboek een zwarte stip voor mijn naam laten zetten. Dat betekent dat ik niet wens gebeld te worden door wat voor een verkoper dan ook. Tegenwoordig kijkt niemand meer in een papieren telefoonboek, mijn telefoonnummer staat gewoon op internet. En daar staat geen stip.

Op datzelfde internet vond ik – dacht ik – de oplossing. Iedere particulier kan zich inschrijven bij pacitel.fr. Op die site kun je aangeven op welk nummer je niet wenst te worden gebeld. Als een bedrijf het onverhoopt toch doet kun je dat aan Pacitel doorgeven. Helaas moeten bedrijven die willen weten welke nummers ze niet mogen bellen daarvoor betalen. En dat doet natuurlijk niet iedereen.

Pacitel gaat alleen over bedrijven in Frankrijk. Tegenwoordig word ik gebeld door callcenters in landen als India en Tunesië. De fase dat ik voorkomend was ben ik allang voorbij. Ik druk ze meestal meteen weg. Zij zijn ook niet erg beleefd, regelmatig neem ik op en stuit ik op een bandje dat zegt dat ik even moet wachten. Zij bellen en ik zou moet wachten, het moet niet gekker worden.

Soms gaat de telefoon en is het een automatisch bericht van een waarzegger. Die zou toch beter moeten weten...

François

Ik had me de blog van vandaag heel anders voorgesteld. Het begon vorige week met de mededeling van een vriendin. "Nee, zaterdag dan kan ik niet, dan ben ik bij François." En dan heeft ze het niet over een echtgenoot, vriend of broer. Dan heeft ze het over le Président de la République. Die François dus. Hij zou naar Tulle komen voor een nieuwjaarstoespraak en daar had zij een uitnodiging voor.

Daar wilde ik ook wel bij zijn. Of ze niet iemand mocht uitnodigen. Geen idee, ze zou het navragen. Intussen ging ik in de weer voor een nieuwe perskaart. Ik heb er wel een maar die is een beetje oud. De nieuwe moest van de andere kant van het centraal massief komen; het begon daar te sneeuwen, het begon hier te sneeuwen,  kortom de kaart is ergens gestrand.

Vanochtend vroeg ik me af of François wel zou komen. Regen, sneeuw, mist, het is niet het ideale reisweer tussen Parijs en Tulle. Maar François merkt waarschijnlijk niet eens wat voor een weer het is. Hij is de president. Hij komt naar de Corrèze in een grote helikopter - en er vliegen er nog een paar achteraan met beveiliging en ander personeel, we hebben ze al een keer over zien en horen komen. Stapt hij eruit dan is er altijd iemand met een paraplu. En mocht de weg ooit glad zijn geweest, dan is tie dat niet meer als de president arriveert. 'Al moeten ze de weg ontdooien met een haarfohn', zei mijn echtgenoot.

Uiteindelijk kwam Hollande wel, maar ik niet. De vriendin zegde af. Nu moet ik het net als iedereen doen met verhalen uit de tweede hand. Ik las in Le Monde en La Montagne dat de president aan het einde van de ochtend eerst een multifunctionele zaal opende. De arme man zult u zeggen; niks zielige man, hij was vroeger burgemeester van Tulle, hij heeft de bouw van de zaal zelf in gang gezet.

Zijn nieuwjaarstoespraak was volgens de kranten een mengeling van internationaal en lokaal. Hollande sprak over verdere decentralisatie, meer macht voor de regio's zonder de departementen op te heffen. Dat moet in goede aarde zijn gevallen daar in Tulle, de vertegenwoordigers van ons departement zaten natuurlijk allemaal in de zaal; Hollande was tot begin mei één van hen.

De president zei ook dat zeven door Nicolas Sarkozy opgeheven rechtbanken (tribunaux de grande instance) mogelijk weer open gaan, waaronder die in Tulle. Hoort u ook het warme applaus? Verder sprak Hollande over de gijzeling in Algerije en over Mali. Frankrijk blijft in dat land "zolang als het nodig is". Na zijn speech sprak de president met militairen uit Brive (grootste stad in de Corrèze) die op het punt staan naar dat Afrikaanse land te vertrekken.

Het was de vijfde keer sinds mei dat François naar Tulle kwam, er komt wel weer een volgende keer. Toch?

Afval (2)

Beste meneer Sirtom,

In juni 2011 kreeg ik voor het eerst post van u. U stuurde mij een brief en een kleurige folder. U schreef mij dat het heel belangrijk is dat ik afval ga scheiden. Vuilverwerking wordt veel te duur, papier en plastic moeten apart.

Daarna kreeg ik nog een aantal keren post van u. Een brief, een folder, een brief met een folder. Elke keer vertelt u mij waarom ik afval moet gaan scheiden en dat ik meer ga betalen als ik dat niet doe.  Ik ontving ook uw afvalwijzer. Een lijst met wat in welke bak moet vond u niet genoeg, het moest ludiek met kleurcodes en een schuifje. Hij is zo priegelig klein dat het een wonder is dat ik 'm nog niet kwijt ben.

In uw brieven en folders rept u van afvalbakken in verschillende kleuren met een puce (chip), gezamenlijke containers, speciale vuilniszakken, nieuwe vuilniswagens en andere ophaaldagen. U heeft zelfs een mooie slogan bedacht,  Ensemble faisons + pour jeter - . (Nu François president is kan deze slogan eigenlijk niet meer, vindt u ook niet?)*

U schrijft me dat ik met al deze informatie goed voorbereid zal zijn. Ben ik ook. Ik ben er klaar voor. Al een jaar. Maar bent u niet iets vergeten? In al uw ijver met slogans en folders hebt u nagelaten waar het om gaat: de bak waar het gescheiden afval in moet. Als ik die ooit nog krijg gaan uw brieven en folders er als eerste in.

Cordialement,
Joep Altona

* Tijdens het presidentschap van Sarkozy was er een slogen travailler plus pour gagner plus, meer werken voor meer salaris, werknemers konden meer dan 35 uur werken, het overwerk werd niet belast.

Te vroeg of te laat

Spreek met een groepje 's ochtends om elf uur af in een café voor een kop koffie en je arriveert als eerste. En je zit er zeker tot bij half twaalf alleen. Zelfs als ouders en kleine kinderen worden uitgenodigd bij de kerstman is er niemand op het afgesproken tijdstip. Ook de kerstman niet. Maar word je om zeven uur 's avonds verwacht voor een apéritif bellen ze om tien over zeven al waar je toch blijft. 'Ben je boos of zo'.

De codes zijn mij nog steeds een raadsel.  Kom je op tijd dan ben je te vroeg, als je besluit een keer  'Frans te doen' dan ben je er als laatste. Zo werden we voor de verjaardag van een vriendin uitgenodigd à partir de 19h. Wij kwamen om kwart over zeven binnen en waren er als eersten. De hele afgehuurde zal was nog leeg. Rond acht uur kwamen de anderen. En tot dat moment kregen we niets te drinken.

Een tijdje later kregen we een uitnodiging voor een feestavond voor alle vrijwilligers die hadden meegewerkt aan een concert van Yannick Noah. Begon ook om zeven uur. Acht uur leek ons vroeg genoeg; we hadden geen zin in weer een dorstig uur. We kwamen om acht uur binnen. De zaal was afgeladen vol, we arriveerden als laatsten.

Ik vroeg uitleg tijdens mijn soirée copines. Volgens hen is het allemaal niet zo ingewikkeld te begrijpen. Word je uitgenodigd door vrienden dan kun je gerust wat later komen, ze wachten toch wel met eten en drinken tot iedereen er is. Word je daarentegen uitgenodigd voor een feestavond van een vereniging dan kom je op tijd. Er is waarschijnlijk een buffet en  als je later komt is het eten op.

Alles draait dus om la bouffe, het eten. De Fransen kennende had ik eigenlijk ook niet anders verwacht.


 

Rode dagen

"Morgen weer een rode dag". Dit jargon zegt u waarschijnlijk niks. Behalve als u ook in dit land woont, op Frankrijk-fora doen de rode dagen het altijd erg goed. Het zijn dan ook de gevreesde dagen voor de portemonnee.

Bij de EDF, de energiemaatschappij, hebben wij een abonnement dat Tempo heet. Iemand van de EDF raadde ons dat aan toen we hier pas een paar weken woonden. Vlak daarvoor was de antieke meterkast bijkans ontploft toen ik de wasmachine, magnetron en de broodrooster tegelijk aan had. We kregen een moderne meterkast en namen een abonnement met meer stroom (hier kan je kiezen of je driefasen wilt, krachtstroom en hoeveel kilowatt).

Tempo dus. Met zes verschillende tarieven. Hoeveel? Zes. We hebben blauwe, witte en rode dagen en elk van die kleuren heeft een dag- en een nachttarief.  Van de goedkope blauwe zijn er heel veel, van de witte ruim veertig. Er zijn slechts 22 rode dagen. Deze zijn tienmaal zo duur. En vallen alleen in de winter en nooit in het weekeinde.

22 rode dagen dus. De EDF gebruikt ze als het heel koud is om het stroomverbruik te temperen. Want niemand wil de wasmachine aanzetten als het rood is. Maar er echt over nadenken doen ze niet bij de Electricité de France. Vandaag is de derde rode dag op een rij, het zou mij niets verbazen als morgen en vrijdag ook rood zijn. Vijf dagen achter elkaar. De afwasmachine moet toch een keer aan en ik laat het vuile wasgoed niet eindeloos opstapelen.

Tempo is altijd nog voordeliger dan een gewoon abonnement, we proberen er niet al te hysterisch over te doen. Dat gaat goed totdat er mensen in de gîte zijn. De verwarming is daar electrisch. Op rode dagen kost de electra ons bijna meer dan de huur oplevert. Ik roep dan maar dat het goed is dat het gebouw wordt verwarmd. Dat neemt niet weg dat we de electrische verwarming gaan vervangen door een pellet-kachel. We zijn niet de enigen die op dat idee zijn gekomen, de kachel zou in december worden geleverd, we wachten nog steeds. Rupture de stock, uitverkocht.

Contrôle technique

Het was vandaag zover, mijn Dyane ging naar de APK, de Contrôle Technique. Ik vind het altijd een beetje zielig om te zien hoe auto's worden mishandeld op de rolbank. En ga het liefst even elders koffie drinken, maar om foto's te maken moest ik vandaag blijven. En zag hoe er een thermometer aan de uitlaat werd gehangen. Ach gut. Ze vond er niks aan, haar achterlichten gingen spontaan branden van nukkigheid.

Gelukkig hoeft deze controle in Frankrijk maar eens in de twee jaar. En elke twee jaar wordt mijn nu bijna dertig jaar oude Citroën goedgekeurd. Op het keuringsrapport staat altijd wel een lijstje van gebreken dat ik moet laten repareren voor de volgende controle. Mijn garagehouder zegt steevast 'nee joh, die dingen zijn helemaal niet belangrijk'. En na twee jaar gaat de Dyane  weer naar de controle, waarbij ik vooraf kan voorspellen wat er op het lijstje défauts à corriger sans contre-visite zal staan.

Er is iets met de handrem - daar kan ik niks aan doen hoor, zegt mijn garagehouder elke keer - een dimlicht is te laag afgesteld (al vele jaren), en er is een 'jeu mineur rotule'. Vraag me niet wat dat is. Ik heb het geweten, toen ik hoorde dat ik het niet hoef te laten repareren vergat ik meteen weer wat het was.

En als ik nu wel onderdelen moet laten vervangen? Geen probleem, ze zijn volop te koop. Tien jaar geleden wisten we alleen niet waar, Franse bedrijven zaten nog niet op internet, tegenwoordig vinden we op het net  alles wat we nodig hebben. Zoals een nieuw dak; de vorige had allemaal gaten na een hagelbui.

Schaamrood

Het schaamrood stond me gisteren op de kaken. Een grote demonstratie tegen het homohuwelijk, terug naar de middeleeuwen! Ik hoorde een jonge priester gisteravond op het journaal zeggen 'ik betaal belasting, dus ik mag mijn mening geven'.  Ja, homo's betalen ook belasting en mogen dus trouwen; dat was een schot voor open doel.

Bertrand Delanoë, de burgemeester van Parijs, zal gisteren blij zijn geweest dat honderdduizenden mensen naar zijn stad kwamen om te zeggen dat hij niet mag trouwen. Volgens enquêtes is zestig procent van de Fransen wel voor le mariage gay, officieel le mariage pour tous geheten. Een deel van katholiek en rechts Frankrijk negeert die realiteit. Zij doen alsof de wereld ten onder gaat als gay's mogen trouwen; ze hadden gisteren 945 bussen afgehuurd, er kwamen demonstranten uit heel Frankrijk. Volgens de organisatoren van de manif  - een demonstratie heet een manifestation, meestal afgekort tot manif - waren er wel 800.000 mensen op de been, de prefect houdt het op 340.000. Nog veel.

Ook veel roze gezien gisteren? En ook gedacht dat het een tegen-manif  was van homo's? Helaas. De organisatoren hadden gekozen voor bleu, blanc, rose. Blauw voor mannen, wit voor kinderen en roze voor vrouwen. Aan dat roze kwam geen gay te pas.

Eind van de maand wordt het wetsvoorstel over het huwelijk voor iedereen behandeld in de Assemblée, het parlement. De meerderheid is voor, het zit er dik in dat het homohuwelijk wordt ingevoerd. Een groep burgemeesters heeft al aangekondigd geen huwelijken tussen twee mannen of twee vrouwen te zullen voltrekken. Echt waar. Democratisch gekozen burgemeesters die weigeren de wet uit te voeren.
Het is godgeklaagd.

Tijdens de soirée copines zaterdag hebben het nog gehad over le mariage gay. Alle zeven vinden we dat homoseksuelen moeten kunnen trouwen. Het gekke is dat onze puberkinderen het daar mee eens zijn, maar dat zij een grens trekken bij adoptie. Ze willen geen van allen dat homo's kinderen kunnen adopteren. Wij vroegen ons meteen af wat we toch verkeerd hebben gedaan bij de opvoeding...

Misschien niets. Tussen de demonstranten zaten ook opvallend veel jongeren; pubers houden niet van verandering. Ze worden nog opgevoed, meestal door een man en een vrouw, ze vinden anders 'niet normaal'. Dat gaat vanzelf over. Hoop ik

Soirée copines

Mijn vriendinnen wisten niet hoe het Nederlandse koningshuis heet of wie Maxima Zorreguieta is. De naam Beatrix leverde al problemen op. 'Le nom de la reine de Pays-Bas? Victoria?' Voor tussen de gerechten door had ik voor mijn soirée copines gisteravond een Nederland-Frankrijk quiz bedacht.

De vriendinnen namen de vragen serieuzer dan ik had verwacht, iedereen ging voor de hoofdprijs, een kroontje. Niet dat de vragen daardoor beter werden beantwoord, het buitenland bestaat hier niet. Is Heineken Nederlands? Echt waar? En Philips ook? Ze stonden er echt van te kijken. Zelfs René Froger werd geconfisceerd. Dave dan weer niet, die is hier veel op televisie en koketteert met zijn accent. De plaatsnamen leverden ook hoofdbrekens op; in noord-Frankrijk zijn gemeenten met namen als Hondschoote. En als daar dan Voorschoten onder staat, wordt het gokken welk dorp in welk land ligt. Mijn geboorteplaats Leiden lag gisteravond vrij vaak in Frankrijk, Texel wilden ze allemaal hebben.

Lach ik mijn vriendinnen uit? Ik zou niet durven. Het zijn ten slotte vriendinnen. Ze hebben mij in hun midden geadopteerd, terwijl ik nog steeds hakkel-takkel in het Frans. En gisteren kregen ze allemaal weer rare dingen te eten. De worstenbroodjes en belegen Stolwijker bij het apéritif vielen in goede aarde. Van het roggenbrood dachten ze dat het gefermenteerde champignons waren. En vonden het niet lekker. De snert met rookworst wel trouwens. Eén copine die bijna niks eet wilde zelfs een tweede bord.

Daarna volgden de boerenkool en hutspot met klapstuk. Ik vertelde er een verhaal bij over Leidens Ontzet en iedereen schepte enthousiast op. Gerechten uit 'oma's tijd'  - of uit 1574 - doen het goed hier. De kaas sloeg ik over als nagerecht, want niet-Nederlands, ik ging meteen over op de Hollandse appeltaart. Het was best een grote appeltaart, er bleef één klein puntje over voor man en kind. Een van de vriendinnen wilde geen taart, ze houdt niet van kaneel. Zij opteerde voor een boterham met pindakaas. Sinds zij bij mij satehsaus heeft geproefd liggen de woorden beurre de cacahouète haar voor in de mond.

Snert

Geen blog vandaag hoor, ik heb geen tijd! Vanavond komen zes vriendinnen dineren. En in Frankrijk kom je er niet vanaf met een bordje pasta. Het wordt apéritief, voorgerecht, hoofdgerecht, dessert en koffie. Mijn opdracht is dit keer om iets klaar te maken uit eigen regio; hun opdracht is om in het oranje te komen.

Iets klaarmaken uit eigen regio, ze zullen het weten. Ik ben de enige Hollandse in het gezelschap. Mijn Françaises krijgen vanavond jenever met sinaasappelsap (want oranje) als apéritief. Met blokjes belegen Stolwijker - hier wordt alleen hele, hele jonge smakeloze Gouda verkocht - en worstenbrood hapjes. Wat dat ook zijn moge, mijn man nam ze van de week mee uit Nederland.

Daarna serveer ik snert met roggebrood. Als voorgerecht wat heftig, ik weet het, maar mijn dames kunnen een hoop hebben. Als hoofdgerecht krijgen ze de keuze uit stampot boerenkool met rookworst en hutspot. Boerenkool wordt hier niet geteeld, ik heb het dit jaar in de moestuin staan en iedereen in het dorp heeft gevraagd wat het was. En de hutspot? Die hoort erbij vanwege de kleur en omdat ik uit Leiden kom. Als dessert volgt dan een onovertroffen Hollandse appeltaart. Hoop ik, het is de eerste die ik ooit heb gebakken.

Als tussendoortje krijgen mijn vriendinnen een Holland-Frankrijk quiz. Kijken of zij weten waar André Rieu vandaan komt. En hoe de Nederlandse koningin heet. En of ze kunnen raden dat Acquoy in Nederland ligt en Blaringhem in Frankrijk.

Kachel

Iedereen raadde ons een grotere houtkachel aan; met deze zouden we kou lijden. Zes kilowatt. Dat is niks. We kochten 'm toch.  En het wordt makkelijk 24 graden Celcius in de huiskamer.  Dat noemen wij geen kou lijden. We krijgen bijna appelflauwtes van de warmte.

We hebben ook een cv-ketel op fuel, rode diesel. Omdat de fuel-prijs de pan uitrees namen we de houtkachel erbij. Hout is overal te koop voor weinig, veel mensen in de buurt hebben bos, er is altijd wel iemand bij wie we een paar kuub eiken kunnen kopen.  Het komt gekloofd en wel in stukken van een meter, ik zaag ze met de kettingzaag in drieën. Twee jaar geleden hebben we een paar essen omgezaagd die waren komen 'aanwaaien'  en in onze haag stonden, we kunnen er deze winter wekenlang op stoken.

In ons dorp zijn we bepaald niet uniek, bijna iedereen stookt op hout,  vaak is het de enige verwarming.  Ik ken zelfs mensen die een cv-ketel hadden, maar hem eruit hebben gegooid. Ik moet er niet aan denken. Als je alleen een houtkachel hebt en een paar dagen weggaat vind je een ijskoud huis terug. We hebben het zelf ondervonden, toen we hier kwamen wonen was er alleen een houtgestookte cv-installatie. Bij thuiskomst was het in huis een keer 2 graden. Brrr.

SAV

Bij de Darty kocht ik een stofzuiger sans sac. Hij was niet duur, maar zou evengoed voldoen. Van een premier prix kan je niet te veel verwachten, ik weet het. Na een paar maanden ging de knop kapot waarmee je het apparaat harder en zachter kunt laten zuigen. En hij stond op z'n hardst, bij het zuigen moesten we oordoppen in.

De stofzuiger viel nog onder de garantie, ik heb hem schoongespoten met de compressor, zo zag hij er ten minste niet mishandeld uit en toog naar het dichtstbijzijnde filiaal van de witgoed-keten. Helemaal, helemaal achterin de winkel is de SAV, de service après-vente, de klantenservice. De plek leek me geen goede reclame, iedereen moet met kapotte apparaten de hele zaak door. Ik deponeerde er mijn stofzuiger en vertelde wat er mis was. Dit in de verwachting dat ze het apparaat een keer zouden repareren; er was maar één knopje kapot.

De medewerker van de SAV was vijf minuten druk bezig op zijn computer en zei toen: 'Ik heb 'm op voorraad. U krijgt een nieuwe'. Ik was er stil van. Zelfs zijn collega knipperde even met zijn ogen. En vroeg zachtjes of hij het goed had gehoord. Een minuut later ging ik met mijn nieuwe nog ingepakte stofzuiger en een brede glimlach de hele winkel door, daarom zit de SAV achterin!

De klantenservice in Frankrijk is uitstekend. Niemand lijkt erg geïnteresseerd om je een produkt te verkopen, maar na het moment van aanschaf is er een omslagpunt. Wanneer je iets hebt gekocht kan je het altijd terugbrengen of opsturen, je krijgt een nieuwe. Soms wordt een apparaat gerepareerd. Er is nooit discussie.  Als ik zeg dat het apparaat hapert, kapot is of anderszins niet voldoet neemt iedereen dat voetstoots aan. En terecht natuurlijk, ik sta daar niet voor de lol.

Op alle regels is natuurlijk een uitzondering. In dit geval heet die Intex. Met de SAV van dat bedrijf ben ik al maanden verwikkeld in een welles-nietes discussie over onze zwembadpomp. Ik vrees dat ik ga verliezen, zij houden de pomp in gijzeling.

PS Mocht de naam Darty u vaag, vaag bekend voorkomen, Jean Sarkozy, zoon van, is getrouwd met een meisje Darty.

Soldes

Eén onderwerp van het journaal van vanavond op France2 is zo voorspelbaar als de pest: les soldes, de uitverkoop. Tweemaal per jaar staat er een cameraman te filmen hoe een menigte zich onder opengaande rolluiken doorwurmt en een warenhuis in rent. Tweemaal per jaar zien we graaiende mensen, de een pakt de eerste de beste televisie waar hij de hand op kan leggen, de ander een wasmachine. Of broodbakmachine. En het is nooit het model waar ze voor gingen. Maar blij dat ze zijn.

Daarna natuurlijk beelden van een boetiek waar vrouwen in bakken met kleding staan te grutten. En dan de onontkoombare  finale: de klaagzang. Winkeliers klagen bij voorbaat dat ze te weinig zullen verkopen, de overheid moppert dat de winkeliers zich weer niet aan de regels houden. Winkels mogen hun voorraden niet aanvullen voor de uitverkoop en ze doen het iedere keer weer. We weten het nu wel, we horen het twee keer per jaar.

On s'en fou. Het zal de klant een zorg zijn of het oude of nieuwe voorraad is, het moet goedkoop zijn. Les soldes duren vijf weken, de kortingen worden steeds hoger. Alleen durfals wachten tot het allerlaatst, dan is er niet veel meer te krijgen.

Ben ik vanochtend naar het centrum gerend? Ben je mal. Het is woensdag. De lagere scholen hebben vrij, de tijd dat ik mij vrijwillig tussen jengelende kinderen en gestresste moeders begaf is toch echt voorbij. Ik wacht tot vrijdag, dan zal de relatieve rust zijn weergekeerd.

En anders ga ik ontspannen shoppen op internet. Dat is beter dan duwen en trekken en alsnog thuiskomen met iets dat je eigenlijk niet wilde hebben.

Bises

We mogen hier de hele maand nog iedereen bonne année toeroepen. Bij de gemeente wordt dan een glaasje gedronken en op de sportclub een galette gegeten.  De mannen schudden elkaar de hand, of zoenen als ze elkaar heel goed kennen, vrouwen krijgen twee bises, de beroemde luchtzoenen.

En het dan gek vinden dat het hele land in de greep is van griep en gastro. Met kerst en met nieuwjaar ging de ene helft van Frankrijk op familiebezoek bij de andere helft, om daarna weer uit te waaieren over het land. Met medeneming van een bacterie en virus of wat. En die worden deze weken gezellig verder verspreid met alle beste wensen.

Vrouwen zeggen soms 'je ne bise pas', om te waarschuwen dat ze ziek, zwak en misselijk zijn. Anderen zeggen het pas nà de luchtzoenen en hup, daar heb je ook een gastro te pakken (maak in Frankrijk nooit de algemene opmerking dat je je ziek voelt, geef het een etiket, noem het gastro of crise de foie, dan is het voor iedereen helder).

Denk niet dat ik iets heb tegen al dat gezoen. Van Franse kinderen die ik nog nooit eerder heb gezien, krijg ik twee bises wanneer ze hier met hun ouders vakantie komen vieren. In het begin is het wennen, maar toch leuker dan Nederlandse kinderen die zo nonchalant mogelijk 'hoi'  zeggen of, vaker nog, net doen of je lucht bent.

De mensen die je kent 'bise' je elke dag. Collega's 's ochtends op het werk,  leerlingen op school, dorpsgenoten, er wordt wat afgezoend.  Als ik mijn zoon naar de schoolbus breng, neem ik ook een jongen uit het dorp mee. Hij en ik  'bisen' al om kwart voor zeven ' s ochtends. Als ze 's middags weer uit de bus stappen volgt er tussen de tieners eerst een sessie handen schudden en zoenen. Je moet als ouder geen haast hebben.

Le mariage pour tous

In Frankrijk is

geen homohuwelijk
geen draagmoederschap
geen kunstmatige inseminatie voor lesbiennnes
en zijn cannabis
en euthanasie verboden

Een soort time-worp naar vroeger.
Politici proberen ons één Europa te verkopen, maar er zijn nog onbegrijpelijke verschillen.

Fransen gaan niet alleen naar het buitenland vanwege de belastingen, ze halen er ook sperma, ze zoeken er draagmoeders,  trouwen er of gaan er dood. Het levert een enorm juridisch geharrewar op. Van een lesbisch stel dat een kind krijgt is er maar één officieel ouder. Een kind van een buitenlandse draagmoeder krijgt geen Frans paspoort. Als een Frans homostel in het buitenland trouwt wordt dat in Frankrijk niet erkend.

De Franse wet loopt mijlenver achter op de realiteit. Na drie behoudende rechtse presidenten is de socialist François Hollande nu bezig met een wet voor le mariage pour tous, het huwelijk voor iedereen, in de volksmond heet het le mariage gay, het homohuwelijk.

De term mariage gay was nog niet gevallen of katholiek Frankrijk schoot in de stress. Een huwelijk tussen twee mannen of twee vrouwen, dat is volgens de gelovigen de dood van het huidige gezin. Toen bleek dat de regering ook adoptie en kunstmatige inseminatie mogelijk wil maken voor homostellen, kwam de kerk bijna in ademnood. Het gevaar voor het gezin werd 'danger pour les enfants', gevaar voor de kinderen. Kinderen moeten door een man en een vrouw worden opgevoed, vinden deze mensen die zich opwerpen als beschermers van kind en gezin. Dat bijna de helft van de hetero-huwelijken strandt zeggen ze er maar niet bij.

Sinds een paar dagen staat iedereen op scherp. Zondag de 13de wordt er een grote demonstratie gehouden door tegenstanders van het huwelijk voor iedereen, onder het mom van non-au-mariage-homo. De nationale voorzitter van het katholieke onderwijs riep op tot debatten op scholen. En dat pikte de minister van onderwijs niet, in dit land zijn kerk en staat strikt gescheiden - het heet laïcité - en ook katholieke scholen moeten zich volgens hem in deze neutraal opstellen.
Inmiddels is er een halve schoolstrijd ontbrandt - de laatste guerre scolaire dateert van 1905 - over de vraag of op scholen, publieke en privé, gediscussieerd mag worden over homohuwelijken en door wie. Leerlingen? Ouders? Leraren?

We zullen van de week zien wat er gebeurt. Ik ben niet katholiek, noch gelovig, maar mijn kind zit op een katholieke school. Van mij mag hij discussiëren, daar wordt hij groot van.

Epiphanie

We hadden de ontmoeting tussen Poetin en Depardieu nog niet helemaal verwerkt of de Frans-Libanese zakenman/intermediair  Ziad Takieddine deed gisteravond op televisie een boekje open over Nicolas Sarkozy en de zijnen.

Het ging over smeergelden, Libische financiering van de verkiezingscampagne, de aanslag in Karachi (elf Franse doden in 2002, de aanslag zou verband houden met de smeergelden) en ga zo maar door. Is het waar? Is het niet waar? Wie zal het zeggen. Franse journalisten lopen gewoonlijk niet al te hard om de onderste steen boven te halen.

Bij de bakker hadden wij in elk geval een nieuw gesprekonderwerp, hoefden we het niet alleen over het weer te hebben. François Hollande werkte jarenlang bij ons in de Corrèze, een beetje Sarkozy-bashing vindt bijna niemand hier erg.

Het is Driekoningen - Epiphanie - vanochtend kocht iedereen een galette des rois. Vanmiddag te nuttigen met een glaasje cider. Kunnen we tegelijk proberen de berichten van gisteren te verteren.

Een galette gemaakt door een vriendin

Cider en champomy deze week in de super

Les nouveaux Russes

Vroeger hadden Russen namen als Brezjnev of Romanov. Tegenwoordig heten ze Depardieu of Bardot. De ene wil naar het land van Poetin (hier in Frankrijk bekend als Poutine)  vanwege het geld; de ander om twee hoestende olifanten.

Het zal ze in Rusland nog tegenvallen.
Gérard Depardieu doet niet alleen in wijn, maar ook in olie. Voormalig oliebaron Mikhail Khodorkovsky zou de acteur kunnen vertellen dat je als Rus zo maar in het gevang kunt eindigen. Depardieu zou het waarschijnlijk niet geloven, volgens hem is Rusland een groots democratisch land. Hij komt er graag, net als bij de  Tsjetsjeense dictator Ramzan  Kadyrov.

Hoe democratisch Rusland echt is bleek deze week maar weer, toen de Russische president persoonlijk besloot Depardieu het staatsburgerschap te verlenen.
Wellicht twijfelt de acteur, hij resideert nog in Parijs. Depardieu is ook niet richting België vertrokken, wat hij eerder aankondigde, noch heeft hij de Belgische nationaliteit aangevraagd. Misschien heeft de Franse president François Hollande hem op andere gedachten gebracht, de heren hebben elkaar op 1 januari aan de telefoon gehad.

Brigitte Bardot liet gisteren een persbericht uitgaan waarin ze schreef dat Frankrijk een dierenkerkhof is en dat ook zij de Russische nationaliteit gaat aanvragen. En waarom? Om Baby en Népal. Twee veertigjarige olifanten in de dierentuin van Lyon met tuberculose. Het duo wordt afgemaakt omdat de tbc besmettelijk is, ook voor mensen.

Dierenactiviste Bardot is het daar natuurlijk niet mee eens. Zij wil graag naar het diervriendelijke Rusland, het land dat geen zeehondenbont uit Canada meer importeert. En waarschijnlijk zelf genoeg zeehondjes heeft om bontjassen van te maken. En een president heeft die graag jaagt.

Rusland lijkt mij niets voor Brigitte, zeker niet als Gérard er woont; voor je het weet gaan ze voor hem in Moskou stierengevechten houden.

Willen jullie haar niet hebben in Nederland? In een land met een Dierenpartij,waar een stille tocht kan worden gehouden voor een bultrug,  zal zij zich volgens mij prima thuisvoelen.

Code de la Route

Pas geleden slaagde mijn zoon voor de Code de la Route, het theorie-examen voor het rijbewijs. Ik vond het een klein wonder. Niet dat mijn kind dom is; ik twijfelde meer aan het niveau van het boek dat hij had doorgekeken - geleerd is een te groot woord - en aan de vragen.

Vroeger leerde je verkeersborden en -regels, tegenwoordig gaat het ook over alcohol en cannabis, gele hesjes, tunnels, tolwegen, GPS, de APK, zuinig rijden en het aantal punten dat je kwijtraakt bij overtredingen.

In zijn boek staat op de ene pagina dat iets moet, wat op de volgende pagina wordt verboden. En dat is alleen grappig als je zelf geen examen hoeft te doen.We zagen ook onverwachte  antwoorden bij de testvragen achter in het boek. Op de foto rijdt er een tractor voor je. Er komt een tegenligger aan. We konden kiezen uit 'je peux dépasser' en 'je ne peux pas dépasser'. Om in leven te blijven leek niet-inhalen ons de beste keuze.  Maar volgens het boek mochten we  inhalen;  geen wonder dat er nog zoveel ongelukken gebeuren.

Franse meerkeuzenvragen - questions à choix multiple - zijn van een heel andere orde dan die in Nederland. Als ik het mij correct herinner was er in Nederland altijd één antwoord mogelijk. In Frankrijk niet. Meerdere antwoorden kunnen goed zijn. Of allemaal.

Maar goed, het kind is geslaagd, we gaan nu over op fase 2: de rijlessen. Omdat hij 17 is krijgt hij eerst  20 verplichte lesuren bij een rijschool; daarna volgt de AAC,  Apprentissage Anticipé de la Conduite. Een wollige term voor rijden met je ouders. Een jaar lang en minimaal 3000 kilometer. Daarna mag hij rij-examen doen.
Wordt vervolgd.

Cubi wijn

 Het hele jaar door in Frankrijk wonen heeft als voordeel dat je altijd wel een wijnhuis kunt bezoeken. Veel leuker dan een slijter, al is onze caviste in Objat ook niet mis. Hij verkoopt alleen wijn die hij heeft geproefd en goed bevonden en heeft er altijd wel een verhaal bij.

L'Herbe Sainte

We waren de afgelopen dagen op familiebezoek in de buurt van Narbonne in de Aude, in dat departement staan druivenstokken tot zover het oog reikt, er is geen ontkomen aan.
In elk dorp waar we doorheen kwamen was wel een Domaine.  Wij kochten wijn bij L'Herbe Sainte in Mirepeisset.
Op de begane grond van het huis woont niemand, de dozen met flessen wijn staan er hoog opgetast...

Wij lieten de flessen links liggen en kochten twee cubi's of bib's - in de Corrèze heten ze cubi, in de Aude noemen ze het een bib (bag in box) - van 5 liter. Ze bestaan ook in 10 en 20 liter versie, maar als je dan niet oppast houd je helemaal niet meer op met drinken.

De wijn in zo'n cubi zit in een aluminium zak en blijft lang goed. Volgens zeggen een jaar als de cubi niet is aangebroken en na opening een maand of drie. Bij ons heeft een cubi het nog nooit zo lang gered.

Een cubi wit en een cubi rosé.

Galette des rois

Een paar van onze fèves

 Ooit bijna een stuk kies kwijtgeraakt aan een stuk taart? Mijn man wel. Onze eerste winter in de Corrèze kocht ik een galette des rois bij de bakker. Er zat een papieren kroon bij de taart, hoe grappig.

 's Middags namen we allemaal en stuk en Roger beet op iets hards. Het was eerst niet goed te zien, het was een witachtig ding, even dachten we dat zijn kies was afgebroken. Het bleek een porceleinen schelp. Bizar. Wie doet er nou zoiets in een taart!

Fransen. Die doen dat in een galette des rois. Dat hoort. Wisten wij veel. Ik zei de volgende dag nog tegen de bakker dat ze iets was kwijtgeraakt. Ze hoorde mij zeer beleefd aan. Toen ik weg was zal ze over de grond hebben gerold van het lachen.

Op 6 januari is het Driekoningen en ter gelegenheid daarvan eet iedereen een galette des rois. Er zit één porceleinen beeldje in, de fève. Degene die de fève heeft is de koning en krijgt de kroon.

De galettes liggen tussen half december en half januari in de winkel, weinigen beperken zich tot Driekoningen. Het is onder kinderen natuurlijk een sport om zoveel mogelijk fèves te verzamelen. Sommige volwassenen sparen deze beeldjes ook, het verzamelen heet favophilie. Bakkers maken speciale series, supermarkten verkopen galettes met disneyfiguren of asterix-poppetjes.

Paspoort

Tot nu toe konden we het in één dag af: ruim twee uur heen, pasfoto’s laten maken, afspraak op het consulaat en weer twee uur terug. Naar Bordeaux voor een paspoort, we vonden het ver. Maar het is niets vergeleken met wat de toekomst gaat brengen. Voor nieuwe paspoorten zullen we een midweekje moeten nemen. Vanaf 1 oktober 2013 zijn ze alleen nog te verkrijgen in…Parijs.

Bij de honoraire consulaten van Bordeaux, Toulouse, Lyon, Marseille en Nice kunnen over een jaar geen paspoorten meer worden aangevraagd. Alle Nederlanders die in Frankrijk wonen kunnen daarna alleen terecht in de hoofdstad. Voor ons is dat vijf uur rijden, voor sommigen is het nog veel verder.

En waarom? Bezuinigingen. Zou het veel opleveren? De aardige mevrouw van het consulaat in Bordeaux zat de laatste keer dat we er waren, in 2009, in een kamer die niet veel groter is dan onze keuken. Welke consulaten er exact in de kamers ernaast zaten weet ik niet meer, het was in de orde van Ghana en Oezbekistan. Veel geld werd er al niet aan gespendeerd. En het consulaat gaat niet dicht, je kan er alleen geen paspoorten meer aanvragen.

Een midweek dus, want de consulaire afdeling van de ambassade in Parijs is in het weekeinde dicht. En alleen tijdens een schoolvakantie, want de kinderen moeten persoonlijk verschijnen. En niet op de bonnefooi, je moet vooraf reserveren op internet. Apart voor elk gezinslid, eenieder krijgt een blokje van 20 minuten.
Van zinnetjes als ‘Bij overlegging van een incompleet dossier zult u een nieuwe afspraak moeten maken’, krijg ik bij voorbaat nachtmerries. Heb je het halve land doorkruist, word je als een klein kind weggestuurd omdat je oren niet goed op de foto staan. En je hebt al een godsvermogen uitgegeven aan benzine, péage en hotel.

In een persbericht meldt de overheid vrolijk dat we ook in Nederland een paspoort kunnen gaan aanvragen. Op Schiphol. En in Echt-Susteren, Oldambt en Montferland. Als we dan ooit in Nederland zijn, kunnen we nog wat aan onze topografie doen.

(dit artikel heb ik recentelijk al gepubliceerd op francofiel.nl, ik wilde het jullie niet onthouden)